Telegram’ın kurucusu ve CEO’su Pavel Durov, sosyal medya ve mesajlaşma platformundaki suç faaliyetlerine ilişkin iddialar nedeniyle Fransız bir yargıç tarafından resmi soruşturma altına alındı.
Ciddi suçların işlenmesinde kullanılan bir platformun yöneticiliğine ortak olmak suçlamasıyla hakkında ön dava açıldı.
Dava, Telegram’ın platformda işlenen çok sayıda suçun soruşturulması için yardım taleplerine “neredeyse hiç yanıt vermemesi” nedeniyle Fransız savcılar tarafından açıldı.
Durov’un tutuklanması, Avrupa Komisyonu’nun Computer Weekly’ye verdiği demeçte, Telegram’ın Avrupa’daki kullanıcı sayısını doğru bildirip bildirmediğini değerlendirdiğini ve platformun “doğrudan denetlenebileceği” uyarısında bulunduğunu teyit etmesinin ardından geldi.
Cumartesi günü özel bir jetle Paris’e vardıktan sonra tutuklanan Rus asıllı milyarder, 5 milyon avro kefaletle serbest bırakıldı ve Fransız topraklarından ayrılması yasaklandı. Haftada iki kez bir polis karakoluna rapor vermesi gerekiyor.
Dubai merkezli Telegram, 2013 yılında kardeşi Nikolai Durov ile birlikte Telegram mesajlaşma uygulamasını kuran Durov’un veya Telegram’ın platformun kötüye kullanımından sorumlu olduğunu iddia etmenin “saçma” olduğunu savunuyor.
Savcı Laure Beccuau, 28 Ağustos’ta yaptığı açıklamada Pavel Durov’un 12 iddia edilen suçlamayla karşı karşıya olduğunu doğruladı. Bunlar arasında, organize suç örgütünün bir parçası olarak yasadışı işlemleri mümkün kılmak için “çevrimiçi bir platformun yönetiminde suç ortaklığı” da yer alıyor. Bu suç, azami 10 yıl hapis ve 500.000 avro para cezası ile cezalandırılabilir.
Ayrıca uyuşturucu kaçakçılığı, organize dolandırıcılık, çocuk istismarı materyallerinin organize dağıtımı ve suç işlemek amacıyla suç ortaklığı da dahil olmak üzere diğer iddia edilen suçlara ortak olmakla da suçlanıyor.
Fransız iddianamesinde ayrıca Durov’un, “önceden bildirimde bulunulmaksızın” kriptografik hizmetlerin sağlanmasını kısıtlayan Fransa yasalarını ihlal ettiği iddia ediliyor.
Fransız yasalarına göre, şifreli iletişim hizmetleri operatörleri, resmi onay almadan kriptografik hizmetler sağlamaları halinde para cezası, hapis cezası veya ürünlerine el konulmasıyla karşı karşıya kalabiliyor.
Telegram daha önce, platformun Dijital Hizmetler Yasası da dahil olmak üzere Avrupa Birliği (AB) yasalarına uyduğunu belirtmişti.
“Telegram’ın CEO’su Pavel Durov’un saklayacak hiçbir şeyi yok ve sık sık Avrupa’da seyahat ediyor,” dedi. “Bir platformun veya sahibinin o platformun kötüye kullanımından sorumlu olduğunu iddia etmek saçmadır. Dünya çapında yaklaşık bir milyar kullanıcı Telegram’ı bir iletişim aracı ve hayati bilgi kaynağı olarak kullanıyor. Bu durumun derhal çözülmesini bekliyoruz.”
Yanıt eksikliği
Fransız savcılığının açıklamasına göre Telegram, insan ticareti, çevrimiçi nefret ve çocuk cinsel istismarı gibi suçlarla ilgili çok sayıda davada yer aldı.
Savcılığın açıklamasına göre, Telegram’ın adli taleplere “neredeyse hiç yanıt vermemesi” Paris Cumhuriyet Başsavcılığı ve Fransa’nın çocuk koruma birimi olan Ulusal Küçükler Ofisi’nin (OFIM) dikkatine sunuldu.
Beccuau, soruşturmalar sonucunda diğer Fransız soruşturma birimlerinin, savcıların ve özellikle Belçika’daki Avrupa adalet örgütü Eurojust’taki ortakların da Telegram’ın yargı taleplerine yanıt vermemesi konusunda aynı gözlemleri paylaştığını söyledi.
Fransız Cumhuriyet Başsavcılığı, Telegram hakkında Şubat 2024’te OFIM nezdinde ön soruşturma başlattı.
Savcılık, 8 Temmuz 2024’te bir iddianame düzenledi ve Jandarma’nın siber suç birimi C3N ile Fransa Ulusal Dolandırıcılıkla Mücadele Ofisi (ONAF) tarafından daha fazla soruşturma başlatıldı.
AB, Telegram’a düzenleme getirebilir
Avrupa Komisyonu ayrıca Telegram’ın Avrupa’daki kullanıcı sayısını doğru bir şekilde bildirip bildirmediğini kontrol etmek için soruşturma yürütüyor.
AB’de 45 milyondan fazla kullanıcısı olan platformlar, Dijital Hizmetler Yasası kapsamında çok büyük ölçekli çevrimiçi platformlar (VLSOP) olarak sınıflandırılır. Yasadışı içerik risklerini azaltma, dahili uyumluluk birimleri kurma ve harici denetimlere tabi olma görevleri vardır.
Avrupa Komisyonu sözcüsü Computer Weekly’ye yaptığı açıklamada, Telegram’ın DSA kapsamında düzenleme eşiğinin altında kaldığı yönündeki iddialarının doğruluğunu araştırmak için Dijital Hizmetler Yasası kapsamında “resmi işlemler” yürütüldüğünü söyledi.
Telegram, Şubat ayında yaptığı açıklamada, son altı ayda AB’de tahmini 41 milyon aylık aktif kullanıcıya sahip olduğunu ve bunun onu AB eşiğinin altına düşürdüğünü bildirmişti.
Komisyon, Telegram’ın bu ay güncellenmiş bir rakam vermesi gerektiğini ancak bunu yapmadığını doğruladı.
Telegram’ın raporunda, kullanıcı tabanının DSA kapsamında düzenleme için “önemli ölçüde eşiğin altında” olduğu belirtiliyordu. Bir kaynak Computer Weekly’ye “Komisyon hizmetleri rakamları inceliyor” dedi. “Ve kesin olarak söyleyebileceğim şey, bunu yapacak teknolojik kapasiteye ve bilimsel bilgiye sahip olduğumuzdur.”
Avrupa düzenleyicileri Telegram’ı VSLOP olarak tanımlama yetkisine sahip ve 45 milyon Avrupa kullanıcısı olduğu tespit edilirse onu Avrupa Komisyonu’nun “doğrudan denetimi” altına alabilirler.
Sansüre karşı
Eski Sovyetler Birliği’nde doğan Durov, Rusya’nın Mark Zuckerberg’i olarak bilinir. Rus sosyal ağı VK’yı (Rusya’nın Facebook’a eşdeğeri) kurdu ancak Rus hükümetinin platform kullanıcılarının verilerini ifşa etmesi yönündeki baskısı sonucu 2014’te ülkeyi terk etti.
Telegram, kendisini sansür karşıtı bir platform olarak konumlandırıyor ve İran, Rusya, Belarus, Myanmar ve Hong Kong’daki demokrasi yanlısı hareketlerde önemli rol oynadığını iddia ediyor.
200.000 kişiye kadar olan gruplarda mesajların paylaşılmasına ve materyallerin kanallar üzerinden geniş kitlelere yayınlanmasına olanak tanır.
Hizmet, “gizli sohbetler” kullanarak şifreli mesajlaşma olanağı sağlıyor, ancak platformdaki iletişimlerin çoğu şifrelenmiyor.