Oleksandr Kryvtsov’un canı sıkıldı.
Kharkiv yakınlarındaki Hrakove’de bir tarım şirketinin sahibi olan Kryvtsov, arazisinin kara mayınlarıyla dolu olduğunu gördü. Ukrayna’nın yaklaşık sekiz aydır Rus kuvvetleri tarafından işgal edilen bölgesi patlayıcı bombalarıyla doluydu. Tehdit, Kryvtsov gibi çiftçilerin tarlalarını nadasa bırakmak zorunda kalması anlamına geliyordu. Her ne kadar Kryvstov’un tarlaları bir zamanlar Avrupa’nın ekmek sepetinin bir parçası olsa da, Ukrayna’nın mayın temizleme ekipleri aşırı çalışıyordu ve kaynakları yetersizdi.
Böylece Kryvtsov kendi çözümünü buldu. Eski bir traktöre, altında devasa çelik silindirler bulunan bir sabanı taktı. Yan tarafa sarı ve mavi Ukrayna bayrağını boyadı. Kryvtsov uzaktan kumandalı bir direksiyon sistemi bağladı ve uzaktan Mad Max tarzı traktörünü tarlalarının üzerinde sürdü ve toprağın altında gizlenen tüm mayınları patlattı.
Kryvtsov Reuters’e yaptığı açıklamada, derme çatma operasyonun iyi çalıştığını, hatta bir tanksavar mayını bile temizlediğini söyledi.
Kryvstov’un hikayesi, Ukrayna’nın inanılmaz yaratıcılığının bir örneğidir; kendilerini daha iyi kaynaklara sahip, daha büyük, kararlı bir düşmana karşı savunmak için teknolojiyi icat etmek, uyarlamak ve yeniden kullanmak için çalışan bir yaldızlı ulus. Ama aynı zamanda sorunun ne kadar kötü olduğunun da uğursuz bir işareti.
Son aylarda WIRED, kendisini savunmaya ve topraklarını yeniden ele geçirmeye çalışan Ukrayna’nın karşılaştığı teknolojik zorlukları ve fırsatları araştırdı. Batı medyasının dile getirmediği ancak Ukraynalı yetkililerin sıklıkla dile getirdiği sorunlardan biri, Doğu Ukrayna’daki gelişigüzel mayın tarlalarıdır.
WIRED, çeşitli mühendisler, hükümet yetkilileri ve insani mayın temizleme uzmanlarıyla görüştü ve Ukrayna’nın yeni mayın temizleme planına danıştı. Kiev’in soruna öncelik verdiği açık, ancak ciddi bir yeni para, personel ve teknoloji akışı olmazsa, bu mayınların oluşturduğu tehdit Ukrayna ekonomisini sekteye uğratabilir, gelecekteki karşı saldırıları engelleyebilir ve gelecek onyıllar boyunca insani bir krize yol açabilir.
İnsani Kriz, Ekonomik Maliyet
Ukrayna’nın mayın sorunu on yıldır ciddi boyutlarda. Rusya ile yapılan geniş çaplı savaş durumu daha da kötüleştirdi. Birleşmiş Milletler, Rusya’nın ilk işgal ettiği 2014’ten 2021’in sonuna kadar 312 Ukraynalının kara mayınları nedeniyle öldürüldüğünü söylüyor. Rusya’nın Şubat 2022’deki işgalinden bu yana Ukrayna’da 14’ü çocuk en az 269 sivil kayıp kaydedildi. Başbakan Denys Shmyhal, Doğu Ukrayna’yı “dünyanın en büyük mayın tarlası” olarak adlandırdı.
Bu kayıp rakamları yalnızca şu anda Ukrayna’nın elinde bulunan topraklardaki ölümleri yansıtıyor. Cephe gerisinde, Doğu Ukrayna’nın Rus işgali altındaki bölgelerinde en az yüz kişinin daha öldürüldüğü bildirildi.
Ukrayna maliye bakan yardımcısı Ihor Bezkaravainyi, WIRED’e “Tüm bölgenin yüzde yirmisi tehlikeli” diyor. “Şu anda 150.000 kilometrekareden bahsediyoruz.” (Deniz mayınlarıyla dolu sular da dahil olmak üzere toplam alan yaklaşık 175.000 km²’dir.)
Bezkaravainyi, Doğu Ukrayna’daki savaşın emektarlarından biri; 2016’da bir bacağını tanksavar mayını nedeniyle kaybetti. Şu anda ön safların arkasındaki mayın temizleme çabalarını koordine etmekten, Ukraynalılara mallarını geri vermekten ve zarar görmüş tarım arazilerini kurtarmaktan sorumlu. Bu kolay bir iş değil.
“Görünüşe göre bölge haydutu Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Fransa’da,” diyor Bezkaravainyi, Almanya ve Belçika yakınlarında bugüne kadar mayınlarla kirlenmiş olan bölgelere atıfta bulunuyor.