ABD başkanı Joe Biden, Çarşamba günü Çin, Kuzey Kore ve Rusya’nın da aralarında bulunduğu bir avuç ülkenin ABD’deki ticari veri komisyoncuları aracılığıyla Amerikalılar hakkındaki hassas bilgileri satın almasını engellemeyi amaçlayan bir başkanlık emri imzalayacak.
Yönetim yetkilileri, ABD’ye karşı siber saldırı, casusluk ve şantaj operasyonları yürütmek için hayati araçlar olan kişisel tanımlayıcılar, kesin konum bilgileri ve biyometri dahil olmak üzere hassas veri kategorilerinin, Beyaz Saray’ın “kaygı verici ülkeler” olarak adlandırdığı ülkeler tarafından toplandığını söylüyor.
Biden yönetimi yetkilileri, Salı günü Zoom görüşmesi sırasında gazetecilere emri önceden açıkladı ve isimlerinin belirtilmemesi veya görev unvanıyla anılmaması koşuluyla kısaca sorular aldı.
Emrin çok az anlık etkisi olacağını söylediler. ABD Adalet Bakanlığı bunun yerine Beyaz Saray tarafından öngörülen bir “veri güvenliği programının” haritasını çıkarmayı amaçlayan bir kural koyma süreci başlatacak. Süreç, uzmanlara, sektör paydaşlarına ve genel olarak kamuoyuna, hükümetin teklifi kabul etmesinden önce müdahale etme fırsatı sunuyor.
Beyaz Saray yetkilileri, ABD Başsavcısının programın kapsamına giren ülkelerin listesine son şeklini vermek için Dışişleri Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı başkanlarına danışacağını söyledi. Ancak Salı günkü görüşme sırasında gazetecilere verilen geçici listede Çin, Küba, İran, Kuzey Kore, Rusya ve Venezuela yer alıyordu.
Yetkililer, programın kapsadığı bilgi kategorilerinin diğerlerinin yanı sıra sağlık ve finansal verileri, kesin coğrafi konum bilgilerini ve “hükümetle ilgili bazı hassas verileri” içereceğini söyledi. Emir, olağan iş operasyonlarında “arızi” olan belirli finansal işlemler ve faaliyetler için çeşitli düzenlemeler içerecektir.
Böyle bir programın ne dereceye kadar etkili olacağı belli değil. Özellikle, Amerikalıların özel verilerinin ticaretinin görünürde yasal kalacağı ülkelerin çoğunluğunu kapsamıyor. Dahası, hükümetin ABD ile diplomatik ve askeri açıdan müttefik olmasına rağmen kendisine karşı casusluk yaptığı bilinen ülkeleri (ABD’nin yakın müttefiki İsrail’i) kısıtlama yetkisine veya kaynağına (Kongre kararı dışında) sahip olup olmadığı da belirsiz. ABD’nin 2019’da Beyaz Saray yakınlarına cep telefonu casusluk cihazları yerleştirmekle suçladığı ve yasa dışı casus yazılımlar için uluslararası bir pazar yeri görevi gören örnek; ya da 2018’de bu pazardan yararlanarak bir ülkeyi gizlice gözetleyen Suudi Arabistan. Washington Post katkıda bulunan kişi, daha sonra Suudi bir suikast timi tarafından kaçırıldı ve öldürüldü.
Çin, Rusya veya Kuzey Kore, ABD hükümetinin listesinde yer almayan 170’den fazla ülkeden birindeki üçüncü bir taraftan ABD verilerini almak için harekete geçerse, bunu önleyecek çok az şey olabilir. ABD’li veri komisyoncularının yalnızca denizaşırı müşterilerin aktarım sırasında çoğu zaten yasalarca zorunlu tutulan “belirli güvenlik gereksinimlerine” uymasını sağlamak için gerekli adımları atması gerekiyor.
Bir Beyaz Saray yetkilisi, yürütme emriyle getirilen kısıtlamaların “dolaylı veri aktarımına” karşı koruma amaçlı olduğunu söyledi. Ancak aslında bu, veri komisyoncularının denizaşırı müşterilerden, verilerin satılması veya aktarılması olasılıkları konusunda “bir tür taahhüt” – bir “anlayış” elde etmeleri gerektiği anlamına geliyor.